Dylematy wolności i odpowiedzialności – po konferencji w Łopusznej

073 IMG_82958 khr_resizeFilozoficzne spotkania nauczycieli i wychowawców w Łopusznej to już utrwalona tradycja. W tym roku konferencja odbyła się po raz dwunasty i zgromadziła uczestników z całej Polski.  Jej mottem przewodnim były wolność, odpowiedzialność, zaufanie. Trzydniowe spotkanie (13-15 stycznia 2017 r.) to głównie wykłady zaproszonych gości, ale też muzyka góralska i wspólne kolędowanie za sprawą Stanisławy Trebuni-Staszel z rodziną, zespołu regionalnego z Łopusznej oraz Jana Chrzanowskiego.

Pierwszy z prelegentów, dr Adam Workowski starał się odpowiedzieć na pytanie, czy zaufanie kradnie nam wolność? Rozważał relacje miedzy zaufaniem a wolnością konkludując, iż zaufanie jest sednem ludzkiej wolności opartej na dobrej woli drugiego człowieka. To jemu ufamy powierzając nasze troski. Nagrodą za to skądinąd ryzykowne zaufanie jest to, że możemy rozszerzyć naszą autonomię, rozwijamy się, stajemy się wolnymi ludźmi.

Z kolei dr Piotr Augustyniak przyjrzał się wojnie polsko-polskiej w świetle myśli ks. Tischnera. Nawiązał do trzech kluczowych tekstów Józefa Tischnera: Chochoł sarmackiej melancholii, Etyka solidarności i W krainie schorowanej wyobraźni jako fundamentów tischnerowskiego myślenia o Polsce. Ksiądz Józef Tischner był zwolennikiem dialogu i pojednania. A pojednanie jest możliwe na drodze widzenia również własnych ułomności. Obecny spór w Polsce zamyka nas w sobie, odgradza od świata, zapadamy się do wewnątrz. Dzisiaj potrzebne nam jest przebudzenie, w którym skonfrontujemy się z nienawiścią obecną w każdym Polaku

Pokoleniem „homo medius” w swoim wykładzie zajął się dr Błażej Sajduk. Uświadomił słuchaczom konieczność zmian metod i form nauczania w kontekście zdiagnozowanych potrzeb pokolenia Y i Z ze szczególnym uwzględnieniem e-learningu. Zaś dr Anna Siewierska-Chmaj poruszyła kwestię obecności mitów w polityce, które są wykorzystywane głównie przez partie populistyczne. To może być potencjalnie groźne, gdyż mit narzuca wartości bez konieczności ich uzasadniania. Wskazała również źródła żywotności mitów w XXI wieku.

Niedzielną serię wykładów rozpoczął prof. Mieczysław Ronkowski mówiąc o wolności i odpowiedzialności w aspekcie kształcenia i wychowania uczniów i studentów do realizacji projektów w zespołach. Zwrócił uwagę na duże znaczenie projektów międzynarodowych dających młodzieży większe możliwości zdobywania wiedzy i umiejętności, a w efekcie satysfakcjonującej pracy. Według prof. Ronkowskiego dobry zawód, to większa wolność. Niezwykle interesujące było wystąpienie Beaty Kapeli z Wadowic, ubiegłorocznej laureatki łódzkiego konkursu oratorskiego im. ks. Józefa Tischnera,  z referatem „Komu bije dzwon nienawiści?” Profesor Tischner wiele mówił o nienawiści, uważając ją za symbol zła. Ktokolwiek znalazł się w kręgu nienawiści, znalazł się w kręgu zniszczenia. Radykalna nienawiść to definicja piekła. Żyjąc w nienawiści, skazujemy na cierpienie wyłącznie siebie. „Od nienawiści broń nas, Boże” – prelegentka zacytowała słowa barda „Solidarności”, Jacka Kaczmarskiego.

Wojciech Bonowicz skupił się na sylwetce księdza Józefa Tischnera jako nieustannego obrońcy wolności. Zauważył, że nie był on bojownikiem, nie angażował się bezpośrednio w politykę, ale pracował nad myśleniem, przygotowywał ludzi do nadejścia wolności. Tischner wierzył w wolność jako sposób istnienia dobra.

Ostatnim wykładowcą był prof. Andrzej Zoll. W swoim wystąpieniu „Prawa człowieka a wolność” skoncentrował się na kwestii godności człowieka. Żadna wolność, żadne prawo nie może stać w sprzeczności z godnością człowieka. Z żalem stwierdził, że w Polsce istnieje pewna wrogość wobec budowania społeczeństwa obywatelskiego, budowane jest społeczeństwo konsumpcyjne. Również w systemie edukacji brakuje kształcenia obywatelskiego.

„W dzisiejszym świecie nie wolność jest problemem. Wolność już jest. Pozostało pytanie co zrobić z wolnością?” – te słowa ks. Józefa Tischnera z pewnością zainspirowały uczestników konferencji do poszukiwania odpowiedzi.

Maria Żurek